Η ΙΨΔ χαρακτηρίζεται από «παράξενες», επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις ή εικόνες οι οποίες συνήθως δεν αφορούν θέματα της καθημερινότητας. Για το λόγο ότι δεν είναι ευπρόσδεκτες, ο πάσχων προσπαθεί να τις αγνοήσει ή να τις καταπιέσει ανεπιτυχώς, οπότε καταφεύγει σε διάφορους «πρακτικούς τρόπους» για να τις αδρανοποιήσει. Οι σκέψεις ονομάζονται ιδεοληψίες και οι «πρακτικοί τρόποι» αδρανοποίησης τους ονομάζονται τελετουργίες ή καταναγκασμοί. Οι τελευταίοι είναι επαναλαμβανόμενες πράξεις που όταν πραγματοποιούνται μετά την ιδεοληψία, μειώνουν το άγχος/δυσφορία που συνδέεται με την ιδεοληψία.
Για παράδειγμα, αν κάποιος φοβάται ότι θα μολυνθεί από τη βρωμιά του πατώματος, πλένει τις σόλες των παπουτσιών όσων μπαίνουν στο σπίτι του και κατόπιν τα χέρια του πολλές φορές ή για πολλή ώρα. Μπορεί ακόμη να προσεύχεται, να επαναλαμβάνει από μέσα του διάφορους μαγικούς αριθμούς, να μετρά, να έχει συνεχώς την προσοχή του στραμμένη στο έδαφος όταν περπατά για να μην πατήσει σε «βρώμικα σημεία» ή να ελέγχει συχνά αν πάτησε κάποια βρωμιά.
Σε άλλο παράδειγμα αν κάποιος αμφιβάλει για το αν έκλεισε τις ηλεκτρικές συσκευές, αν κλείδωσε την πόρτα ή το αυτοκίνητο μπορεί να αναλώνει αρκετό χρόνο ελέγχοντας ξανά και ξανά για να βεβαιωθεί ότι το έκανε ή να ζητά από άλλους κοντινούς ανθρώπους να ελέγξουν κι εκείνοι ή να τον διαβεβαιώσουν ότι όλα είναι κλειστά.
Παρόλο που οι πάσχοντες αναγνωρίζουν ότι οι σκέψεις είναι δικές τους και δεν προέρχονται από κάποια άλλη πηγή, μερικές φορές μπορεί να μη θεωρούν ότι οι σκέψεις ή οι πράξεις  είναι υπερβολικές ή παράλογες.

Δυσμορφοφοβία
Κάποιος ασχολείται διαρκώς με ένα υποτιθέμενο ελάττωμα στην εξωτερική εμφάνιση με τρόπο υπερβολικό. Μπορεί για παράδειγμα να κοιτάζεται με τις ώρες στον καθρέφτη προσπαθώντας να εξετάσει πόσο στραβό είναι κάποιο δόντι, ή να μην τρωει μήλα για να μην επιφέρει μεγαλύτερη ζημιά στην οδοντοστοιχία ή να μη χαμογελά ποτέ με ανοιχτά τα χείλη για να κρύψει το υποτιθέμενο ελάττωμα από τους άλλους ανθρώπους.

Τριχοτιλλομανία
Το χαρακτηριστικό της τριχοτιλλομανίας είναι ότι ο πάσχων καταφεύγει σε επίμονο τράβηγμα του τριχωτού της κεφαλής, βλεφαρίδων ή φρυδιών κ.α. και δυσκολεύεται να αντισταθεί στο τράβηγμα. Το τράβηγμα γίνεται οποτεδήποτε μέσα στη μέρα και η έντασή του έχει διακυμάνσεις μέσα στο χρόνο. Τα συναισθήματα που πυροδοτούν το τράβηγμα μπορεί να είναι άγχος, ένταση ή απλώς ανία και συχνά γίνεται αυτοματοποιημένα. Η απώλεια τριχών συχνά γίνεται αντιληπτή και οδηγεί σε συμπεριφορές καμουφλάζ αυτών των περιοχών ώστε να κρύβονται όσο το δυνατόν περισσότερο τα κενά (π.χ. καπέλα, μακιγιάζ, μαντίλια κ.α.). Το αποτέλεσμα είναι σημαντική δυσφορία και έκπτωση της λειτουργικότητας γι’ αυτά τα άτομα.