Τα παιδιά μας είναι συνήθως η μεγαλύτερη χαρά της ζωής μας, αλλά συνδέονται και με δεκάδες υποχρεώσεις, ευθύνες και δυσκολίες που συχνά ούτε καν φανταζόμαστε, αλλά ανακαλύπτουμε στην πορεία.
Όσο πιο μικρή η ηλικία του παιδιού, συνήθως, τόσο απλούστερα είναι τα πράγματα. Μεγαλώνοντας, αρχίζουν να διαφαίνονται στοιχεία της προσωπικότητας του και η επιθυμία του να δοκιμάζει τα όρια των γονιών του. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα, κυρίως θυμό, από την πλευρά των ενηλίκων.
Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά συναισθήματα. Μπορεί να κινητοποιήσει ενέργεια και να κάνει κάποιον αποφασισμένο να διορθώσει λαθεμένες συμπεριφορές ή να διαδώσει αρνητικά συναισθήματα για συγκεκριμένες κατάστάσεις. Επομένως, σε ορισμένα πλαίσια έχει επιβιωτική αξία. Όμως, έχει και αρνητικές πλευρές. Μπορεί να γίνει καταστροφικός, όταν δεν μπορεί να εκφραστεί με το σωστό τρόπο. Στη δυνατή του μορφή ο θυμός μάς κάνει να χάνουμε την ικανότητα για επεξεργασία πληροφοριών και γνωσιακού ελέγχου της συμπεριφοράς. Χάνουμε την αντικειμενικότητά, ενσυναίσθηση, τη σύνεση και την ικανότητα να σκεφτόμαστε τους άλλους.
Η επιθυμία δοκιμασίας των ορίων των γονιών επαναλαμβάνεται σε διάφορα στάδια της ζωής του παιδιού, με ιδιαίτερη ένταση στην περίοδο της εφηβείας, αποτελεί όμως βασική διαδικασία για την ομαλή εξέλιξή του. Πριν θυμώσω με το παιδί μου, καλό είναι να θυμηθώ ότι:
- Δεν υπάρχει τέλειο παιδί. Πάντα υπάρχει κάποιος λόγος που κάνει το παιδί να συμπεριφέρεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Πριν αντιδράσουμε στη συμπεριφορά του παιδιού, να σκεφτούμε πρώτα τί την προκάλεσε (π.χ. είναι κουρασμένο; χρειάζεται να τραβήξει την προσοχή; αισθάνεται καταπιεσμένο; βαριέται ή δεν έχει καταλάβει ακόμη ότι η συμπεριφορά του είναι απαράδεκτη;) – Δεν ωφελεί να ουρλιάξω. Ωφελεί να καταλάβω και να εξηγήσω.
- Απαραίτητη είναι η σταθερότητα. Δεν αλλάζουμε γνώμη, ειδικά αν έχουν ανακοινωθεί οι αποφάσεις μας στο παιδί. Η συστηματική σταθερότητα «σώζει» από τη γκρίνια, τα κλάματα και τα παρακάλια που συχνά μας κάνουν έξω φρενών. Το παιδί μαθαίνει ότι δεν ωφελεί να επιμείνει.
- Μαθαίνουμε να λέμε «όχι» στο παιδί μας από μικρό. Δεν είναι αυστηρότητα, αλλά ενδείξεις των ορίων μας. Αυτό εκπαιδεύει το παιδί να καταλαβαίνει ότι υπάρχει ένα όριο πέρα από το οποίο δεν του επιτρέπεται να πάει. Καλό είναι το «όχι» μας να συνοδεύεται και από μια επεξήγηση του λόγου που το λέμε. Προσοχή να μην είμαστε υπερβολικοί στη χρήση του.
- Σημαντικό είναι να δείχνω ειλικρίνεια και σεβασμό στο παιδί μου. Ακόμη και τα μικρά πλασματάκια έχουν δικαιώματα και δεν είναι εξαρτήματά μας.
- Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς. Τα λάθη είναι μέσα στο πρόγραμμα. Για ξεκάθαρο μυαλό και ισορροπημένες αντιδράσεις φροντίζω τον εαυτό μου, βρίσκω χρόνο για τον εαυτό μου. Κάνω γυμναστική, βλέπω τους φίλους μου, έχω περιεχόμενο ζωής που περιλαμβάνει και άλλα εκτός από το παιδί μου.